Newsletter czerwiec 2022
Prywatna emerytura – możliwości gromadzenia kapitału na przyszłość cz.1

Prywatna emerytura budzi wiele emocji ze względu na bardzo złe doświadczenie, które większość Polaków odczuła  w związku z Otwartymi Funduszami Emerytalnymi których uruchomienie nastąpiło w 1999 roku.  Po kolejnych reformach OFE,  po ponad 20 latach od ich uruchomienia zaufanie do systemu emerytalnego jest bardzo małe a znaczna część środków zgromadzonych na kontach  została z powrotem przerzucona do ZUS.

Wbrew ogólnej opinii środki gromadzone przez Polaków na kontach OFE nie zostały „ skradzione ‘’ lecz zostały one przeniesione na subkonto oszczędzającego w ZUS.  Co będzie z pozostałą częścią środków w OFE pokaże najbliższa przyszłość i kolejne decyzje rządzących.  Warto jednak podkreślić fakt, że na OFE Polacy nie przekazywali prywatnych dodatkowych środków,  a pieniądze w OFE były gromadzone na kontach członków w ramach środków przekazywanych do ZUS z wynagrodzenia pracownika.

W związku z tym jest bardzo duża różnica pomiędzy kontami w OFE  a innymi kontami ( PPE, IKE, IKZE, PPK ) w ramach zabezpieczenia emerytalnego.

Należy sobie zadać fundamentalne pytanie, czy w ogóle warto jest skorzystać z dodatkowej formy gromadzenia kapitału na przyszłość poza ZUSem.  Materiałów do analiz mamy sporo ale najważniejsze to fakt, że średnia stopa zastąpienia, czyli wypłat świadczenia w stosunku do naszych zarobków to na dzień dzisiejszy ok 55%, a średnia ta z upływem lat będzie znacząco maleć. Szacuje się że w latach 2050 – 2060 stopa zastąpienia będzie wynosiła poniżej 25 % naszego ostatniego wynagrodzenia. 

Podsumowując: bez dodatkowej formy gromadzenia kapitału dzisiejsi 20-sto, 30-sto latkowie nie będą mogli sobie pozwolić na przywilej bycia emerytem, nie wspominając już o przedsiębiorcach, którzy składki emerytalne opłacają od minimum ustawowego. Jesteśmy skazani na pracę do końca naszych dni,  taki oto scenariusz rysuje nasza przyszłość.

Jakie możliwości gromadzenia mamy w obecnej chwili w Polsce?

Wbrew pozorom jest ich sporo, pytanie tylko czy Polak chce oszczędzać i czy w ogóle ma świadomość, że emerytura z ZUS będzie nie wystarczająca?

Poniżej zestawienie w kolejności chronologicznej kolejne okresy wprowadzania kont emerytalnych.

• ZAŁOŻENIE USTAWOWE
  Dodatkowa dobrowolna GRUPOWA forma oszczędzania dostępna tylko w zakładzie pracy – uzgadniana indywidualnie z pracodawcą w ramach umowy o pracę.  Szczegółowe kryteria zawiera pracodawca w umowie zakładowej ( zawierana pomiędzy pracodawcą a pracownikami )

• FINANSOWANIE
  Pracodawca odprowadza dodatkową składkę w wysokości do 7%  z wynagrodzenia pracownika, są to dodatkowe środki wpłacane przez firmę na konto PPE pracownika – wpłaty podstawowe
  Pracownik ma możliwość dopłat do konta PPE – wpłaty dodatkowe

• ZASADA DZIAŁANIA
  Pracodawca przekazuje środki w określonym procencie, zgodnie z umową zakładową na konto PPE pracownika. Środki mogą być gromadzone w następującej formie: pracowniczego funduszu emerytalnego,  w funduszach inwestycyjnych, lub w  formie ubezpieczenia grupowego z funduszem kapitałowym.  Środkami zarządza wybrana instytucja finansowa zgodnie z umową zakładową.

• PREFERENCJE PODATKOWE
  Wypłata środków z PPE jest wolna od podatku od zysków kapitałowych oraz podatku                         .                dochodowego.  Środki  z PPE można wypłacić bez podatku:
  a) po ukończeniu 60. roku życia,
  b) po ukończeniu 55. roku życia oraz uzyskaniu wcześniejszych uprawnień emerytalnych,
  c) automatycznie – po ukończeniu 70. roku życia,
  d) na wniosek osoby uposażonej – w przypadku śmierci uczestnika PPE.
  
• DZIEDZICZENIE
  Oszczędności w PPE są zawsze  własnością pracownika. W razie jego śmierci osoby wskazane                                  (uposażone) otrzymają pieniądze bez podatku od spadków i darowizn.

UWAGA:
zgodnie z projektem ustawy o PPK – jedynie PPE o składce podstawowej wpłacanej przez pracodawcę nie niższej niż 3,5% wynagrodzenia zwalnia pracodawcę z obowiązku tworzenia PPK.

•  ZAŁOŻENIE USTAWOWE
  Dodatkowa dobrowolna INDYWIDUALNA forma oszczędzania bez względu na charakter                               .            zatrudnienia, dla wszystkich osób w wieku 16 – 60 lat

• FINANSOWANIE
  Członek IKE wpłaca na swoje konto środki zgodnie z limitem obowiązującym w danym roku kalendarzowym. Roczny limit wpłat na IKE to 3 krotność średniego miesięcznego wynagrodzenia prognozowanego w danym roku kalendarzowym.

• ZASADA DZIAŁANIA
  Środki wpłacane w ramach IKE mogą być lokowane w zależności jaką formę wybierze oszczędzający oraz z jakiej instytucji finansowej skorzysta. Konto IKE dostępne jest za pośrednictwem: bankowym, biura maklerskiego, funduszy inwestycyjnych oraz DFE ( dobrowolny fundusz emerytalny )

• PREFERENCJE PODATKOWE
  Wypłata środków z IKE jest wolna od podatku od zysków kapitałowych oraz podatku                         .                 .              dochodowego.  Środki  z IKE można wypłacić bez podatku:
  a) po ukończeniu 60 roku życia
  b) osoby, które nabędą przed 60 rokiem życia uprawnienia emerytalne będą mogły dokonać wypłaty, jeżeli ukończyły 55 lat.
  Ponadto, by być uprawnionym do zwolnienia z podatku od dochodów kapitałowych należy dokonać wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych.
  Oszczędzający mogą wcześniej (niż w ww. terminach) wypłacić zgromadzone na IKE oszczędności ale w takim przypadku muszą zapłacić 19% podatku od dochodów kapitałowych, tak jak w przypadku innych lokat.

• DZIEDZICZENIE
  W przypadku śmierci oszczędzającego, prawo dziedziczenia środków z rachunku IKE bez podatku od spadków i darowizn oraz podatku (PIT) od dochodów kapitałowych uzyskuje osoba wskazana, jedna lub kilka osób w umowie         o prowadzenie IKE.  Taką dyspozycję można w każdym czasie zmienić. Jeżeli oszczędzający nie wyznaczy takiej osoby, środki zgromadzone na IKE przypadają spadkobiercom zgodnie z ustawowymi lub testamentowymi zasadami dziedziczenia. Natomiast w przypadku IKE prowadzonego przez zakłady ubezpieczeń na życie – środki przyznane na podstawie umowy ubezpieczenia przypadają najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Osoba, która odziedziczyła środki z IKE może je wypłacić albo przenieść na swoje IKE, bądź do pracowniczego programu emerytalnego. W każdym z tych przypadków pieniądze te są zwolnione z podatku od spadków i darowizn a także z podatku (PIT) od dochodów kapitałowych.
  Jeżeli spadkobierca lub inna osoba uprawniona chce wypłacić pieniądze zgromadzone na IKE po zmarłym oszczędzającym – musi złożyć wniosek o dokonanie wypłaty i załączyć do tego wniosku:

  a) akt zgonu oszczędzającego i dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej albo
  b) prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku oraz zgodnego oświadczenia wszystkich  spadkobierców o sposobie podziału środków zgromadzonych przez oszczędzającego bądź prawomocnego postanowienia sądu o dziale spadku oraz dokumentów stwierdzających tożsamość spadkobierców.

• ZAŁOŻENIE USTAWOWE 
  Dodatkowa dobrowolna INDYWIDUALNA forma oszczędzania bez względu na charakter zatrudnienia, dla wszystkich osób w wieku 16 – 60 lat

• FINANSOWANIE 
  Członek IKZE wpłaca na swoje konto środki zgodnie z limitem obowiązującym w danym roku kalendarzowym. Roczny limit wpłat na IKZE to 1,2 krotność średniego miesięcznego wynagrodzenia prognozowanego w danym roku kalendarzowym a dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność to 1,8 krotności średniego miesięcznego wynagrodzenia prognozowanego w danym roku kalendarzowym.

• ZASADA DZIAŁANIA
  Środki wpłacane w ramach IKZE mogą być lokowane w zależności jaką formę wybierze oszczędzający oraz z jakiej instytucji finansowej skorzysta. Konto IKZE dostępne jest za pośrednictwem: bankowym, biura maklerskiego, funduszy inwestycyjnych oraz DFE ( dobrowolny fundusz emerytalny )

• PREFERENCJE PODATKOWE
  Kwoty wpłacone w roku podatkowym na IKZE (do ww. limitu) można odliczyć od dochodu w rocznym zeznaniu podatkowym PIT. Jeżeli wypłata środków z konta IKZE nastąpi przed ukończeniem 5 roku oszczędzania i 65 roku życia, to trzeba będzie zapłacić PIT wg obowiązującej w dniu wypłaty skali podatkowej (obecnie 18% lub 32%).

  Wypłata z konta IKZE po ww. terminach (a także wypłata dla spadkobierców po śmierci oszczędzającego) będzie opodatkowana zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10% od wypłacanej kwoty.

  Dochody z IKZE są natomiast zwolnione z 19% podatku PIT od zysków kapitałowych.

  „Środki zgromadzone przez oszczędzającego na IKZE mogą być, w zależności od wniosku oszczędzającego, wypłacone jednorazowo lub w ratach. Niezależnie od formy wypłaty (jednorazowa albo w ratach) będą opodatkowane podatkiem zryczałtowanym w stawce 10%. Instytucja finansowa, jako płatnik, jest obowiązana do poboru podatku od dokonywanych wypłat z IKZE.

• DZIEDZICZENIE 
  Oszczędzający może w umowie o prowadzenie IKZE wskazać osobę uprawnioną do środków zgromadzonych na  IKZE, w przypadku jego śmierci. W takim przypadku,  wypłata środków zgromadzonych na IKZE zmarłego oszczędzającego na IKZE następuje na wniosek osoby uprawnionej. Wypłata środków zgromadzonych na IKZE zmarłego oszczędzającego na rzecz osoby uprawnionej podlega zryczałtowanemu opodatkowaniu w stawce 10%.”

•  ZAŁOŻENIE USTAWOWE 
  Dodatkowa dobrowolna INDYWIDUALNA forma oszczędzania dostępna w zakładzie pracy dla osób w wieku 18– 54 lat, za których pracodawca odprowadza składki emerytalno-rentowe (pod PPK nie będą natomiast podlegały osoby samozatrudnione, służby mundurowe oraz rolnicy). Osoby między 55 a 69. rokiem życia będą mogły uczestniczyć w PPK dopiero po złożeniu stosownego oświadczenia woli o chęci przystąpienia do programu.

• FINANSOWANIE 
  W ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych pracownik oraz pracodawca będą solidarnie wpłacali na specjalne konto dwie składki:
  a) PRACOWNIK – składkę podstawową 2% z wynagrodzenia brutto oraz ma możliwość wpłaty dobrowolnej składki dodatkowej  do 2% z wynagrodzenia brutto. ( łącznie pracownik może miesięcznie oszczędzać 4% )
  b) PRACODAWCA – składkę podstawową 1,5% z wynagrodzenia brutto oraz dobrowolną składkę dodatkową do 2,5% z wynagrodzenia brutto pracownika. ( łącznie pracodawca może miesięcznie wpłacać na konto pracownika 4% )

  Dla tych, którzy będą aktywnymi uczestnikami PPK, rząd przewidział specjalne dopłaty finansowane z Funduszu Pracy. Kwotę 250 zł  jako kwotę powitalną oraz coroczną dopłatę dla każdego aktywnego uczestnika PPK w kwocie 240 zł.

• ZASADA DZIAŁANIA
  Wpłaty dokonywane do PPK trafiają do FUNDUSZY ZDEFINIOWANEJ DATY które to inwestują środki w zależności od daty ukończenia przez oszczędzającego 60 roku życia. Zebrane w ten sposób pieniądze, będą inwestowane przez określone w ustawie instytucje:
  a) Powszechne Towarzystwa Emerytalne,
  b) Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych,
  c) Pracownicze Towarzystwa Emerytalne,

• PREFERENCJE PODATKOWE
  Wypłata środków z PPK po ukończeniu 60 roku życia jest wolna od podatku od zysków kapitałowych oraz pracownik nie zapłaci składki ZUS od wpłat dokonywanych przez pracodawcę. Środki  z PPK można wypłacić bez podatku:
  a) po ukończeniu 60. roku życia, i rozłożeniu wypłaty świadczenia na 120 m/cy                                                                            ( jednorazowo można wypłacić 25% zgromadzonych środków )
  b) na wniosek osoby uposażonej – w przypadku śmierci uczestnika PPK.

• DZIEDZICZENIE 
  Oszczędzający może w umowie o prowadzenie PPK wskazać osobę uprawnioną do środków zgromadzonych na  koncie uczestnika PPK w przypadku jego śmierci. W takim przypadku,  wypłata środków  zgromadzonych na PPK zmarłego następuje na wniosek osoby wskazanej do otrzymania świadczenia.